PiS Działał w Stanie Wyższej Konieczności – Odpowiedź na Krytykę Dariusza Jońskiego

W ostatnich dniach Dariusz Joński z Koalicji Obywatelskiej ponownie zaatakował Prawo i Sprawiedliwość w sprawie organizacji wyborów korespondencyjnych w 2020 roku. Zarzuty o „marnotrawstwo środków” i „brak podstawy prawnej” powtarzają się od miesięcy. Jednak te krytyczne głosy pomijają kluczowy kontekst – pandemia COVID-19 i jej wpływ na życie milionów Polaków. Warto zrozumieć, że działania rządu w tym czasie wynikały z wyższej konieczności, a ich głównym celem była ochrona zdrowia i życia obywateli.

Stan Wyższej Konieczności – Dlaczego PiS Miał Rację?

1. Pandemia jako zagrożenie dla życia i zdrowia
Pandemia COVID-19 była jednym z największych kryzysów zdrowotnych w historii współczesnej Polski. Tradycyjne wybory w lokalach wyborczych mogły stanowić ogromne zagrożenie dla zdrowia publicznego:

• Tysiące ludzi tłoczących się w lokalach wyborczych mogły przyczynić się do masowego wzrostu liczby zakażeń.
• W okresie planowanych wyborów nie było szczepionek, a liczba przypadków COVID-19 rosła lawinowo.

Decyzja o organizacji wyborów w formie korespondencyjnej była próbą ochrony życia obywateli. Opozycja, w tym Dariusz Joński, nie oferowała wtedy alternatywnych rozwiązań, poza niejasnymi postulatami przełożenia wyborów – co w świetle konstytucji było trudne do zrealizowania.

2. Wyższa konieczność w świetle prawa
Stan wyższej konieczności, określony w polskim Kodeksie karnym, pozwala na poświęcenie jednego dobra w celu ochrony innego, gdy zagrożenie jest bezpośrednie i nie można go inaczej uniknąć.

• Dobrem ratowanym było życie i zdrowie obywateli.
• Dobrem poświęconym były procedury administracyjne i organizacyjne, które w normalnych warunkach mogłyby zostać dopięte na ostatni guzik.

Rząd musiał działać szybko i zdecydowanie, aby uniknąć masowego narażenia obywateli na ryzyko zakażenia. Choć niektóre procedury prawne mogły być niedoprecyzowane, nadrzędnym celem było zapewnienie bezpieczeństwa społeczeństwa.

3. Presja czasowa wynikająca z konstytucji
Konstytucja RP jasno określa terminy, w których wybory prezydenckie muszą się odbyć. Opozycja często zarzuca PiS-owi, że mógł wprowadzić stan klęski żywiołowej, co pozwoliłoby przesunąć termin wyborów. Jednak wprowadzenie takiego stanu wiązałoby się z:

• Dodatkowymi kosztami i komplikacjami.
• Możliwością oskarżeń o wykorzystywanie pandemii do politycznych celów, np. przedłużenia kadencji urzędującego prezydenta.

Rząd PiS wybrał rozwiązanie, które w tamtych warunkach wydawało się najbardziej racjonalne – zapewnienie konstytucyjnego obowiązku przeprowadzenia wyborów w formie minimalizującej ryzyko zdrowotne.

4. Pandemia jako sytuacja bez precedensu
COVID-19 stworzył wyjątkowe wyzwania organizacyjne, z którymi żaden rząd wcześniej się nie mierzył. Chaos, w jakim znalazły się nie tylko Polska, ale i cały świat, wymagał szybkiego podejmowania decyzji w warunkach niepewności. Wybory korespondencyjne były rozwiązaniem, które w innych krajach (np. w Niemczech czy USA) sprawdziło się w praktyce.

5. Dlaczego krytyka Jońskiego jest nieuczciwa?
Dariusz Joński zarzuca PiS-owi brak podstawy prawnej i marnotrawstwo środków publicznych, ale pomija kilka istotnych faktów:

• Koszty organizacji wyborów wynikały z dbałości o bezpieczeństwo obywateli, a nie z celowego marnotrawienia pieniędzy.
• Brak podstawy prawnej był wynikiem dynamicznej sytuacji pandemicznej, która uniemożliwiła przeprowadzenie pełnego procesu legislacyjnego w krótkim czasie.
• Opozycja nie zaproponowała żadnych konkretnych rozwiązań, które mogłyby zastąpić wybory korespondencyjne.

Art. 26. Stan wyższej konieczności

1. Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.
2. Nie popełnia przestępstwa, kto poświęca dobro, które przedstawia wartość równą do dobra ratowanego, chyba że poświęcone dobro przedstawia wartość oczywiście wyższą.
3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli na osobie, która działa w stanie wyższej konieczności, ciążył obowiązek narażenia dobra na niebezpieczeństwo.

Interpretacja artykułu

• § 1: Działanie jest usprawiedliwione, jeśli poświęcone dobro ma niższą wartość od dobra ratowanego (np. zniszczenie mienia w celu ratowania życia).
• § 2: Jeśli wartości dóbr są równe, działanie może wyłączyć winę, chyba że poświęcone dobro ma „oczywiście wyższą wartość” (np. zniszczenie drogocennego dzieła sztuki, aby uniknąć niewielkiej szkody zdrowotnej).
• § 3: Stan wyższej konieczności nie usprawiedliwia działań, jeśli osoba była zobowiązana do poświęcenia dobra (np. ratownik medyczny musi podejmować działania narażające jego zdrowie).

Wybory korespondencyjne w innych krajach

Wybory korespondencyjne były stosowane w krajach, takich jak Niemcy i USA, jednak ich organizacja i skuteczność różniły się w zależności od lokalnych warunków prawnych, organizacyjnych i kulturowych.

1. Przykład Niemiec

• Niemcy od lat stosują możliwość głosowania korespondencyjnego jako jedno z legalnych rozwiązań. Wybory korespondencyjne są tam dobrze uregulowane prawnie i mają długą tradycję.
• Podczas pandemii COVID-19 udział głosujących korespondencyjnie znacznie wzrósł, ale Niemcy byli przygotowani, ponieważ ich system wyborczy pozwalał na płynną organizację tego procesu.
• Niemieckie wybory były przykładem skutecznego wdrożenia wyborów korespondencyjnych w warunkach kryzysu zdrowotnego.

2. Przykład USA

• W USA wybory prezydenckie w 2020 roku odbywały się z szerokim wykorzystaniem głosowania korespondencyjnego, co wynikało z sytuacji pandemicznej.
• Każdy stan miał swoje przepisy dotyczące głosowania korespondencyjnego, a liczba głosujących w tej formie była rekordowa.
• Choć wybory zakończyły się sukcesem, pojawiały się kontrowersje i oskarżenia o możliwe nadużycia, głównie ze strony niektórych polityków (w tym byłego prezydenta Donalda Trumpa), mimo braku dowodów na znaczące fałszerstwa.

3. Polska na tle Niemiec i USA
Polska w 2020 roku nie miała doświadczenia z organizacją wyborów korespondencyjnych na dużą skalę. W przeciwieństwie do Niemiec i USA:

• Brakowało rozbudowanych regulacji prawnych i wcześniejszego doświadczenia.
• Organizacja wyborów w tej formie była prowadzona w warunkach dużej presji czasu i chaosu.
• Decyzje były podejmowane na bieżąco, co budziło kontrowersje.

Choć Niemcy i USA pokazują, że wybory korespondencyjne mogą działać efektywnie, Polska w 2020 roku nie miała odpowiedniej infrastruktury ani doświadczenia, aby zorganizować je bezproblemowo. Warto jednak zauważyć, że decyzja o wprowadzeniu głosowania korespondencyjnego była motywowana ochroną zdrowia obywateli, co wpisuje się w praktyki obserwowane w innych krajach.

Podsumowanie

Działania PiS w sprawie wyborów korespondencyjnych w 2020 roku były odpowiedzią na wyjątkowe wyzwania wynikające z pandemii COVID-19. Choć nie wszystkie decyzje mogły być idealne, to ich głównym celem była ochrona życia i zdrowia obywateli. Krytyka ze strony opozycji, w tym Dariusza Jońskiego, wydaje się być bardziej próbą politycznego ataku niż merytoryczną oceną sytuacji.

Rząd działał w stanie wyższej konieczności, a jego intencje były jasne – bezpieczeństwo Polaków ponad wszystko. Warto, aby zamiast nieustannej krytyki, opozycja skupiła się na konstruktywnych propozycjach na przyszłość.